مظلومیت در دمای ۵۱ درجه

دیروز، ۴ مرداد ۱۴۰۰، در وب‌سایت سازمان هواشناسی، دمای روز اهواز، ۵۲ درجه بود. رامهرمز، ۵۱ درجه، شادگان ۴۸ درجه، آبادان، ۵۱ درجه، گتوند، ۵۰ درجه و… این درجه‌های لعنتی، حداقل تا ۶ ماه بعد، پایین بیا نیستند، این شدت داغی را هم با شرجی ۸۵درصد مجسم کنید. انگار جلوی بازدم مخزن بخار ایستاده باشی، نمی‌ایستی، می‌میری. بخار داغ، آدم می‌کشد.

به گزارش اعتماد، مدیرکل هواشناسی استان خوزستان اعلام کرده که شرجی و رطوبت، تا پایان این هفته در جنوب استان ادامه دارد. گرمای بالای ۵۰ درجه هم از هفته قبل به جنوب خوزستان هجوم آورده بود؛ در همان روزهایی که مردم، معترض بی‌آبی و عزادار تلف شدن دام و نخیلات‌شان، کف خیابان‌ها فریاد می‌کشیدند که شاید بعد از ۸ سال، بعد از دو دهه، بعد از ۴ دهه، این روزهای آخر فعالیت دولت «تدبیر و امید»، یک نفر؛ یکی از دولتی‌ها، حین بستن چمدان‌هایش و آماده شدن برای عکس‌های خداحافظی، زمزمه مانندی از این حجم فریادهای ویرانگر را بشنود.

نماینده اهواز، می‌گوید مشکلات آب خوزستان، آنقدر کهنه است که نسل دهه چهارم بعد از انقلاب هم، یاد گرفته‌اند حکایت تشنگی شهر و روستای‌شان را بابت رونمایی از استانی که فقط روی کاغذ و در شعار، «نگین ایران» است برای هر تازه وارد تعریف کنند. وقتی می‌شنوی که از دهه ۶۰، همان سال‌های بعد از جنگ که باران توپ و خمپاره تمام شد و پشت بندش، هر چه زمین را کندند، به خاکِ ‌تَر نمی‌رسیدند، یعنی ۴ دهه قبل، تغییرات اقلیمی، قربانی خود را انتخاب کرده بود. چشم بینا و ذهن آینده‌نگر و تفکر دلسوز نیاز بود که برای مردمی که مهمان ابدی این تکه از خاک ایران بودند، از همان زمان، کاری بشود که نشد. سال‌های بعدش هم نشد. مجتبی یوسفی؛ نماینده مردم اهواز، چند روز قبل، در برنامه تلویزیونی «چاپ اول» از میلیارد‌ها تومان اعتبار تخصیص یافته و تصویب شده برای حل مشکل بی‌آبی خوزستان گفت که همگی، سرنوشتی نامعلوم پیدا کرده‌اند در این ۲۰ سال.

دیروز هم، در شرح جزییات این اعتبارات، برای خبرنگار «اعتماد» تعریف کرد که: «سال‌های ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷، بانک جهانی وامی برای اصلاح شبکه فاضلاب شیراز و اهواز به دولت ایران داد؛ ۱۲۷ میلیون دلار برای فاضلاب شیراز، ۱۵۲ میلیون دلار برای فاضلاب اهواز. شبکه فاضلاب شیراز با این رقم اصلاح شد ولی دولت هیچ‌ وقت اعلام نکرد که چه میزان از وام ویژه اهواز را دریافت کرده و چه مقدار از وام دریافتی، برای اصلاح شبکه فاضلاب اهواز خرج شده. ۱۵ فروردین سال ۱۳۹۶ (۴۵ روز قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم) دولت یازدهم ۱۱ هزار میلیارد تومان (۶ میلیارد دلار) برای حل مشکل تنش آبی ۲۵ شهر و ۱۶۰۰ روستا و اصلاح شبکه فاضلاب ۱۷ شهر خوزستان شامل حمیدیه، اهواز، بندر امام، آّبادان و خرمشهر و کارون تصویب کرد ولی تا همین امروز – ۴ مرداد ۱۴۰۰ – از این اعتبار هم فقط ۲۰ درصد پرداخت شد در حالی که چند شب قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، بیلبوردهایی در سطح شهر اهواز نصب کردند با این شعار که دولت یازدهم ۱۱ هزار میلیارد تومان برای حل مشکل آب و فاضلاب استان اختصاص داده است.

بعد از مشکلاتی که سال ۱۳۹۸ در شهر اهواز ایجاد شد و بعد از اینکه فاضلاب اهواز، ۱۰ روز تا یک متر از دیوار خانه‌های مردم را گل و بته کاشت، با موافقت رهبری، ۱۰۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی برای حل مشکل شبکه فاضلاب اهواز و کوت عبدالله برداشت شد و رییس سازمان برنامه و بودجه هم قول تخصیص ۵۰ میلیارد تومان اعتبار داد. روزی که ما به مجلس آمدیم (خرداد ۱۳۹۹) از رقم برداشت شده از صندوق توسعه ملی، فقط ۱۲ میلیون یورو پرداخت شده بود و حتی یک ریال از وعده ۵۰ میلیارد تومانی رییس سازمان برنامه و بودجه محقق نشده بود. امسال و در بودجه ۱۴۰۰، اعتبار اصلاح شبکه فاضلاب اهواز و کوت عبدالله را تا ۱۷۵۰ میلیارد تومان افزایش دادیم و مقرر شد که شبکه فاضلاب شهرهای حمیدیه، ویس، ملاثانی و شیبان هم با همین رقم تخصیص، اصلاح شود. تا هفته گذشته، دولت حتی برای عقد قرارداد با پیمانکار هم هیچ اقدامی انجام نداد تا اینکه هفته قبل، قرارگاه خاتم‌الانبیا، به عنوان پیمانکار اصلاح شبکه فاضلاب این شهرها معرفی شد مشروط به اینکه پیمانکار هم معادل ۴۰۰ میلیارد تومان در این قرارداد مشارکت داشته باشد.

بنابراین، برای اصلاح شبکه فاضلاب ۵ شهر، ۲۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار مصوب شده ولی نتیجه نهایی، به اقدامات دولت بازمی‌گردد. دولت اگر مایل به اجرای اقدامات نباشد، شاهد وضعیت مشابه امروز خواهیم بود؛ به محض بارندگی‌ها، سطح خیابان‌ها و کوچه‌های اهواز و آبادان و خرمشهر و بندر ماهشهر و بندر امام، دچار آب گرفتگی می‌شود. دو سال قبل، مردم خوزستان گرفتار سیل بودند و امسال، گرفتار خشکسالی و تا امروز هم هیچ اقدام جدی برای حل این مشکلات انجام نشده است.»

دو روز قبل، رییس اداره جهاد کشاورزی استان، یک تخمین نسبی از خسارت بی‌آبی امسال برای مردم خوزستان داشت؛ بیش از ۱۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان خسارت مالی شامل خشکیدن و سوختن ۳۲۰ هزار هکتار زمین کشاورزی، کاهش ۳۰۰ هزار تنی تولید، تلف شدن ۱۱۵ راس دام سنگین و ۵۰۰ راس دام سبک.

رسوب مشکل بی‌آبی خوزستان، غیر از گسترش خشکسالی در چهار گوشه کشور، یک دلیل مشخص دارد. دلیلی که یوسفی در حرف‌هایش به آن اشاره می‌کند: «اگر دولت نخواهد، هیچ طرح و برنامه‌ای را اجرا نمی‌کند. اگر می‌خواستند برای خوزستان کاری انجام دهند، در این ۸ سال انجام داده بودند، در این ۴ سال انجام داده بودند. تا هفته گذشته، قرار بود فقط معاون وزرا به استان خوزستان بیایند. وقتی اعتراضات شدت گرفت، معاون رییس‌جمهوری آمد.»

شهرداری تهران، شهر را با بیلبوردهای جدیدی تزیین کرده؛ پوسترهای بزرگی با تصویر «پل کارون» و زیر تصویر هم نوشته شده «خوزستان، همیشه جان ایران است.»

یک تازه وارد که این بیلبوردها را ببیند، فکر می‌کند خوزستان، یک منطقه تازه کشف شده در ایران است که به لطف دولت، به نقشه جغرافیایی کشور راه پیدا کرده؛ استانی که در طول ۸ سال جنگ، خط مقدم گلوله‌باران تحمیلی و شهادت‌های داوطلبانه بود و هنوز، ساختمان‌های مخروبه به یادگار مانده از آن ۸ سال خون و دفاع در آبادان و خرمشهر و دزفول، سرپناه خانواده‌هایی است که پیش از روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، صاحب مکنت بودند و در زمان ترک اجباری و ناخواسته خانه‌های‌شان، حتی سیم یخچال‌های‌شان را از پریز برق نکشیدند چون مطمئن بودند که تا چند هفته دیگر، به خانه بازمی‌گردند. به خانه هم بازگشتند. به خانه‌ای که خانه نبود چون شهر هم، دیگر شهر نبود. هنوز تخریب‌چی‌های داوطلب و از جان گذشته، در زمین‌های خوزستان، مین‌های خنثی نشده از سال‌های جنگ پیدا می‌کنند و هنوز، آسمان خرمشهر و آبادان و دزفول و امیدیه و دشت آزادگان، بوی باروت می‌دهد. خوزستان، در همه این ۴ دهه، تنها ماند و مظلوم. مظلومیت، نه به آیین است و نه به مسلک. مظلومیت، تحمیل فراموش شدن است وقتی دغدغه‌های مهم‌تر از کرامت هزاران انسان، روی میز وزرا و معاونان و مدیران می‌آید. سیدکریم حسینی؛ نماینده مردم اهواز، از مظلومیت ملت یک استان می‌گوید در گفت‌وگوی کوتاهی که با خبرنگار «اعتماد» دارد.
چند روز است که در پایتخت، بیلبوردهایی با شعار «خوزستان، همیشه جان ایران است» نصب کرده‌اند. این شعارها، برای مردم تشنه خوزستان، برای نخل‌های سوخته و زمین‌های خشکیده استان، چه فایده‌ای دارد؟

«ما از همه هموطنان بابت ابراز احساس‌شان ممنونیم ولی مردم خوزستان، نیاز به دلسوزی ندارند. شرایط مردم ما به جایی رسیده که همدردی، دیگر به دردمان نمی‌خورد. اگر دنبال ریشه مشکلات خوزستان بگردید، به سال‌های دهه ۶۰ می‌رسید. آن زمان که درگیر جنگ ۸ ساله بودیم و در سال‌هایی که همه استان‌ها، در مسیر توسعه نسبی حرکت می‌کردند، خوزستان جا ماند و پس رفت. بعد از پایان جنگ هم شرایط تغییری نکرد چون تا سال ۱۳۸۴، سرمایه‌گذاری در خوزستان ممنوع بود. مردم خوزستان، از دولت‌های قبل هیچ خیری ندیدند. امروز، طرح‌های بر زمین مانده فراوان در استان داریم که اگر همین طرح‌ها، اجرا می‌شد، امروز، خوزستان در رتبه دوم بیکاری و فقر کشور نمی‌ایستاد. من به شما چند عدد می‌گویم. خوزستان، رتبه اول تولید ناخالص ملی، رتبه دوم پرداخت مالیات، رتبه دوم بیکاری، رتبه دوم آسیب‌های اجتماعی، رتبه اول تولید برق، رتبه اول تولید نفت کشور را دارد. آیا شما تناسبی بین این اعداد می‌بینید؟ در مجلس، طرحی را برای استان تصویب می‌کنیم و انتظار داریم نمایندگان باقی استان‌ها هم برای اجرای این مصوبه به ما کمک کنند. این مصوبات، ویژه‌خواری نیست. بیش از ۸۰ درصد نفت کشور در خوزستان تولید و استخراج می‌شود و ما هم هیچ ‌وقت نگفتیم از نفت خوزستان، برای استان، سهم ویژه می‌خواهیم. ما فقط توسعه متوازن می‌خواستیم چون استان خوزستان از چرخ توسعه کشور عقب ماند. متاسفانه، به محض تصویب یک طرح با موضوع سهم از نفت برای استان، نمایندگان باقی استان‌ها هم شروع به سهم‌خواهی می‌کنند. ما از نمایندگان باقی استان‌ها، انتظار درک متقابل داریم. از سال قبل، طرحی را پیگیری می‌کردیم که بخشی از سهم نفت خوزستان، برای مردم خود استان خرج شود. قرار نبود با این سهم، برای مردم تفرجگاه و سینما بسازیم. قرار بود با این سهم، شبکه فاضلاب شهرها را اصلاح کنیم که به محض یک بارندگی، خانه‌های مردم لبریز از فاضلاب شهری نشود. این هم خواسته زیادی نبود. دو سال قبل، استان خوزستان، در سیل غرق شد. تا امروز، دولت، خسارات سیل را به مردم پرداخت نکرده. دو روز قبل که معاون رییس‌جمهوری به استان آمد، قرار شد دولت بابت خسارت سیل دو سال قبل، ۱۱۵۰ میلیارد تومان بدهد که البته حالا هم فقط ۵۰ درصد از همین رقم را تخصیص می‌دهند و قول داده‌اند مابقی هم در آینده پرداخت شود. علت ادامه اعتراضات مردم ما در این چند روز و بعد از تخصیص اعتبارات برای رفع مشکلات خشکسالی و بی‌آبی و رها‌سازی آب سدها چه بود؟ مردم می‌گفتند اگر آب بود، چرا قبل از اینکه ما معترض بشویم، رها‌سازی نکردید؟ اگر برای رفع مشکل خشکسالی و بی‌آبی استان، پول بود، چرا قبل از اینکه ما معترض بشویم، تخصیص ندادید؟»